Biżuteria służy człowiekowi do zdobienia ciała od wieków. Najstarsze znalezione elementy ozdobne pochodzą sprzed ponad 20 tysięcy lat. Początkowo wytwarzano ją z różnego rodzaju materiałów pochodzenia zwierzęcego i roślinnego takich jak kości, zęby, muszle, fragmenty skóry oraz drewna.
Biżuteria służy człowiekowi do zdobienia ciała od wieków. Najstarsza znalezione elementy ozdobne pochodzą sprzed ponad 20 tysięcy lat. Początkowo wytwarzano ją z różnego rodzaju materiałów pochodzenia zwierzęcego i roślinnego takich jak kości, zęby, muszle, fragmenty skóry oraz drewna. Bardzo często do wyrobów ozdób zaczęto wykorzystywać również kamyki. Wraz z ewolucją człowieka oraz towarzyszącymi jej nowymi odkryciami w dziedzinie wytwarzania i obróbki metali rozwijały się.
Pierwsze ozdoby ciała wykonane ze złota liczą sobie ok. 6000 lat. Dawniej biżuteria miała znaczenie o wiele szersze niż współcześnie. Stanowiła element różnego rodzaju kultów religijnych, była traktowana jako element władzy i bogactwa. Wielu ludzi nadawała jej równie znaczenie magiczne. W czasach tych królowała biżuteria artystyczna wykonywana na specjalne zamówienie. Dwa podobne do siebie naszyjniki, bransolety lub pary kolczyków były wręcz niespotykane.
W starożytnym Egipcie biżuteria odgrywała bardzo istotną rolę w życiu religijnym i różnego rodzaju obrządkach. Przypisywano jej zdolności magiczne. Wierzono że jej elementy chronią człowieka przed złem zarówno za życia jak również po śmierci. Najpowszechniej noszone były bransolety na ręce i nogi, szerokie naszyjniki i amulety. Noszone były one przez ludzi nie zależnie od ich statusu materialnego i społecznego. Obywatele bogaci zdobili swoje ciało złotem i kamieniami szlachetnymi. Osoby ubogie nosiły biżuterię wykonaną ze szkła, fajansu lub paciorków.
W antycznej Grecji królowały przede wszystkim ozdoby wyrabiane e złota srebra a także złoconej miedzi. Znacznie później wprowadzono dodatki ozdobione kamieniami szlachetnymi. Bransolety naszyjniki i kolczyki zdobione były wizerunkami zwierząt. Ich noszenie świadczyło o statusie społecznym i materialnym danej osoby.
Rzymianie największym zainteresowaniem darzyli biżuterię wykonaną z kamieni szlachetnych. Pojawiły pierwsze diamenty jednak największym powodzeniem cieszyły się kamienie kolorowe takie jak szmaragdy. Oprócz występujących w innych kulturach kolczyków, bransolet czy też naszyjników w imperium rzymskim panowała również moda na inne dodatki. Zdobione, złote szpile wykorzystywano do upinania włosów, natomiast do spinania szat służyły ozdobne agrafy wykonane z brązu. Popularne zarówno wśród mężczyzn jak również kobiet były pierścienie. Biżuteria wykonana z metali szlachetnych była zarezerwowana dla senatorów i państwowych dygnitarzy. Zwykli obywatele mieli prawo do noszenia pierścieni żelaznych.
Biżuteria średniowieczna w dalszym ciągu miała znaczenie religijne i symboliczne. Kamieniom szlachetnym nadawano magiczną moc. Zaczęły one również zdobić symbole szerzącego się chrześcijaństwa. Najpopularniejszym materiałem służącym do wyrobu biżuterii było złoto. Stanowiło ono symbol władzy, mądrości i światłości króla. Złote pierścienie odpowiednimi kamieniami szlachetnymi były również symbolem piastowania określonej pozycji w hierarchii Kościoła.
Na przełomie XVI i XVII nastąpił rozwój przemysłu złotniczego. Zaczęto powoli odbiegać od artystycznej biżuterii wykonanej na zamówienia. Coraz częściej można było spotkać ozdoby wykonane w podobnym stylu. Biżuteria była znaczniej popularniejsza u mężczyzn niż u kobiet. Dopiero w XVIII wieku biżuteria stała się dominującą ozdobą kobiecego ciała. Na początku wieku XIX biżuteria zyskała również nowe znaczenie. Zaczęto stosować ją w charakterze pamiątek. Popularne stały się medaliony i pierścienie z dedykacjami i innymi sentencjami mające charakter wyłącznie sentymentalny.
Wiek XX i XXI stanowią dużą odmianę dla biżuterii. Zaczęto wykorzystywać nowe metale szlachetne takie jak platyna oraz nowe rozwiązania produkcyjne. Jednym z założeń była tania produkcja dużej ilości biżuterii spotykana w innych gałęziach przemysłu. Obok materiałów szlachetnych wprowadzono również tanie materiały je imitujące. Biżuteria w znacznym stopniu utraciła również swoją symbolikę. Coraz częściej współczesne trendy mody wykorzystują te panujące zarówno w tej odległej jak również tej całkiem bliskiej przeszłości.
Ulryk Wilk
